GD&TĐ – Bộ truyện tranh Đôrêmon được coi là đại diện tiêu biểu cho quá trình hội nhập của ngành xuất bản truyện tranh Việt Nam.
Công chúng tham quan triển lãm ‘Từ Đôrêmon tới Doraemon – 30 năm hành trình mèo máy ở Việt Nam’.
Tuy nhiên, từ bộ truyện thành công nhất của Nhật Bản, chúng ta học được gì và làm được gì để thu ngắn khoảng cách sáng tạo?
Rào cản khiến truyện tranh Việt “khó sống”
Không chỉ là huyền thoại ở đất nước Mặt trời mọc, Doraemon còn trở thành bộ truyện quen thuộc ở mọi ngõ ngách trên toàn cầu. Sự thành công của bộ manga không chỉ ở số lượng in ấn khổng lồ, mà còn trở thành nguyên liệu cho phim điện ảnh cùng tên thuộc tốp ăn khách nhất thế giới. Chú mèo máy cũng được công nhận là nguồn cảm hứng cho các tác giả sáng tác truyện tranh tại Nhật Bản và toàn cầu.
Không chỉ học được ở Doraemon những tiêu chí cơ bản của truyện tranh về tính giải trí và tính giáo dục, các tác giả Việt còn thấy ở bộ manga này tính nhận thức, tính nghệ thuật, xây dựng nhân vật điểm nhấn và cấu trúc truyện. Doraemon không chỉ tạo nên làn sóng văn học thiếu nhi ở Việt Nam, mà còn tạo ra phong trào sáng tác truyện tranh thuần Việt.
Hàng loạt họa sĩ thế hệ 8X như Bro, nhóm Phong Dương Comic… với hai cách vẽ thịnh hành trên thế giới là manga và comic, mà: Thần đồng đất Việt, Long thần tướng, Sát thủ đầu mưng mủ, Orange… tạo được hiệu ứng tốt trên thị trường chính là minh chứng. Thậm chí, các họa sĩ còn tạo phong trào chế truyện Doraemon nở rộ trên cộng đồng mạng Việt Nam.
Tuy nhiên giới nghiên cứu cũng cho rằng, để học được và làm được theo bước chân thành công của Doraemon không đơn giản. Ngoài vấn đề xã hội, đội ngũ sáng tác còn phụ thuộc rất nhiều vào các vấn đề liên quan đến chính sách, và đặc biệt là vấn đề bản quyền vốn rất nhức nhối ở Việt Nam.
Một bộ truyện tranh vừa được phát hành đã lập tức bị in lậu, nhái. Tập truyện bản quyền phát hành trên mạng có thu phí, không ai vào đọc; thay vào đó, người ta sẵn sàng tìm đến những web lậu. Thậm chí, người đọc còn quay sang tẩy chay cả tác giả lẫn đơn vị phát hành bản quyền.
Thị trường truyện tranh tại Việt Nam dù được đánh giá là sôi động, đội ngũ tác giả đông đảo, có sức sáng tạo lớn. Tuy nhiên, cũng nhiều tác giả trở nên tuyệt vọng sau khi tác phẩm ra đời lại bị xâm phạm.
Dù đã có chế tài, nhưng hầu hết các vụ việc để giải quyết được đều rất mất thời gian, công sức và cả tiền bạc. Vụ xử tranh chấp bản quyền tác giả “Thần đồng đất Việt” là một điển hình, cho thấy những vấn đề mang tính rào cản khiến truyện tranh Việt chưa kịp lớn đã chết yểu.
Trần Hoà
